Geachte heer,

Wij zijn verheugd dat ons Standpunt over medische beslissingen rond het levenseinde en euthanasie uw bijzondere aandacht krijgt. Wij houden er dan ook aan te antwoorden op uw opmerkingen.

Wat uw eerste opmerking betreft: wanneer een arts gewetensbezwaren heeft tegen euthanasie rest de patiënt met een persisterende euthanasievraag geen andere keuze dan op zoek te gaan naar een andere behandelende arts. Deze zoektocht is voor minder geïnformeerde patiënten geen sinecure. Recent is met steun van de Belgische overheid een telefonische hulplijn opgericht waar iedereen met vragen over het levenseinde gratis terecht kan. Het vermelden van het bestaan van deze hulplijn door de arts met gewetensbezwaar lijkt ons minimaal aangewezen om te vermijden dat de patiënt in de steek gelaten wordt.

Wat uw tweede opmerking betreft: hiervoor verwijzen we naar de tekst Omgaan met euthanasie en andere vormen van medisch begeleid sterven door de Federatie Palliatieve Zorg Vlaanderen in september 2003:

Palliatieve zorg en euthanasie zijn alternatieven noch tegenpolen. Wanneer een arts bereid is het euthanasieverzoek in te willigen van een patiënt die ondanks de beste zorgen ondraaglijk blijft lijden, dan ontstaat geen breuk tussen de eerder door de arts gegeven palliatieve zorg en de nu door hem toegepaste euthanasie, integendeel. Euthanasie maakt in voorkomend geval deel uit van de palliatieve zorg waarmee de arts en het verzorgend team de patiënt en zijn/haar naasten omringt

Wat verder in de tekst lezen we:

. . . Hulpverleners kunnen met al hun vragen rondom het levenseinde terecht bij de palliatieve equipes. Van de palliatieve equipes kunnen zorgverleners en patiënten dan ook niet alleen verwachten dat deze, in de context van een euthanasieverzoek, informeren over eventuele palliatieve alternatieven en palliatieve ondersteuning verlenen waar nodig. Zorgverleners en patiënten kunnen bij de netwerken en equipes ook terecht voor informatie en ondersteuning die rechtstreeks en specifiek verband houdt met euthanasie en de euthanasiewet. Equipe-artsen kunnen de rol opnemen van de 'andere' of 'tweede' arts in de euthanasieprocedure. Wat men van de georganiseerde palliatieve zorg evenwel niet kan en mag verwachten is dat zij in de plaats gaat treden van de behandelende arts en zij in voorkomend geval in zijn/haar plaats euthanasie gaat uitvoeren. Dit zou volledig in tegenspraak zijn met de nadruk die wij willen leggen op de continuïteit van de zorgverlening en de in de organisatie van de Vlaamse palliatieve zorg ingeschreven emancipatorische bekommernis: het basisprincipe dat de georganiseerde palliatieve zorg er is om te informeren en te ondersteunen en niet om in de plaats te treden van de reguliere zorg

De definitie van palliatieve zorg die wij hanteren is dus ruimer dan de dichotome visie (palliatie versus euthanasie) zoals door u geformuleerd. Wij menen dat in onze zienswijze de beleving van de patient meer tot zijn recht kan komen. Wij zijn er ons wel degelijk van bewust, meer nog, wij durven hopen dat deze visie een grote invloed heeft op alle betrokkenen in het veld.

Wat de derde opmerking betreft: wanneer wij postuleren dat euthanasieteams of euthanasiecentra niet gewenst zijn is het geenszins onze bedoeling euthanasie onderdeel te maken van de reguliere gezondheidszorg. Noch minder willen wij gewetensbezwaarden verplichten om mee te werken aan euthanasie. Juist integendeel pleiten wij er voor dat loco-regionaal afspraken worden gemaakt om oplossingen te zoeken voor die situaties waar er een conflict ontstaat tussen het geweten van een arts en de vraag van een patiënt naar euthanasie. In overweging nemend dat de modaliteiten van deze euthanasievraag vastgelegd zijn in een democratisch gestemde wet.

Wat de vierde opmerking betreft: de wet op de patientenrechten verplicht de arts in ons land de patiënt  volledig in te lichten over alle mogelijke therapeutische opties. Het staat de arts hierbij vrij om zijn persoonlijke morele bezwaren aan de patiënt kenbaar te maken. Morele neutraliteit bestaat dus niet bij een euthanasievraag. Maar dit geeft de arts allerminst het recht om uitspraken te doen over het al of niet moreel aanvaardbaar zijn van de keuze van de patient.